Etapy cyklu menstruacyjnego i ich cechy charakterystyczne

Jak wygląda cykl menstruacyjny u kobiet?

Od pierwszej miesiączki aż do menopauzy, nasz organizm funkcjonuje w cyklach menstruacyjnych, które składają się z trzech następujących po sobie faz:

• faza folikularna,
• owulacja,
• faza lutealna.

Przyjrzyjmy się, co dzieje się w naszym ciele w każdej z tych faz.

Źródło: Portal Fizjoterapeuty

Faza folikularna

Faza folikularna, inaczej nazywana proliferacyjną, rozpoczyna się od menstruacji, czyli złuszczania się błony śluzowej macicy (endometrium). Krwawienie trwa zazwyczaj od trzech do pięciu dni i mogą mu towarzyszyć objawy takie jak bolesne skurcze podbrzusza, bóle głowy, zmęczenie, senność, wahania nastroju, nudności i biegunka. W kolejnych dniach tej fazy wzrasta produkcja estrogenów, które pobudzają ponowne narastanie endometrium. Jednocześnie dojrzewają i rozwijają się pęcherzyki jajnikowe pod wpływem hormonu folikulotropowego (FSH). Po kilku dniach jeden z pęcherzyków jajnikowych staje się dominujący i zatrzymuje rozwój pozostałych, stając się pęcherzykiem Graafa.

Owulacja

Owulacja to kluczowy etap cyklu menstruacyjnego, istotny dla kobiecej płodności. Kiedy komórka jajowa (oocyt) jest dojrzała, pęcherzyk Graafa pęka, uwalniając ją. Komórka jajowa trafia do jajowodu, gdzie dojrzewa i czeka na zapłodnienie przez plemnik. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, po około 24 godzinach komórka jajowa obumiera.

Faza lutealna

Faza lutealna rozpoczyna się po owulacji. W tym czasie organizm kobiety przygotowuje się do zagnieżdżenia komórki jajowej w macicy. Resztki pęcherzyka Graafa przekształcają się w ciałko żółte, które produkuje progesteron i estrogen, niezbędne do implantacji zarodka i utrzymania ciąży. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte zanika, a błona śluzowa macicy zaczyna się złuszczać, co prowadzi do kolejnego krwawienia miesiączkowego. Jeśli kobieta produkuje niewystarczające ilości progesteronu lub faza lutealna trwa mniej niż 10 dni, może dojść do niewydolności fazy lutealnej.

Niewydolność fazy lutealnej oznacza trudności z utrzymaniem zarodka w ścianie macicy w pierwszych dniach po zapłodnieniu. Diagnoza tego problemu wymaga długoterminowej obserwacji cyklu. Jest to częsta przyczyna obniżonej płodności u kobiet starających się o dziecko w późniejszym wieku. American Society for Reproductive Medicine uznało obserwację podstawowej temperatury ciała za podstawowe narzędzie diagnostyczne tego zaburzenia.

Kiedy występuje owulacja?

Jeśli cykl menstruacyjny przebiega bez zakłóceń, owulacja powinna wystąpić na 13-15 dni przed kolejnym krwawieniem, przy cyklu trwającym 28 dni. W praktyce jednak cykle mogą być nieregularne. Czynniki takie jak stres, problemy ze snem, spadek masy ciała, zmiana klimatu, podróże i choroby hormonalne mogą wpływać na regularność cyklu. Dlatego ważne jest, aby znać swój organizm i monitorować cykl.

Jak rozpoznać owulację?

Owulację można rozpoznać po kilku charakterystycznych objawach:

• Zmieniająca się wydzielina z szyjki macicy: przed owulacją jest lepka i kleista, a w czasie owulacji przypomina surowe białko jaja kurzego – jest gęsta, bardziej ciągnąca się i przejrzysta.
• Bóle owulacyjne: ból podbrzusza z jednej strony, zależnie od tego, z którego jajnika została uwolniona komórka jajowa.
• Tkliwość i bolesność piersi.
• Zwiększone libido.
• Ogólne zmęczenie i znużenie.
• Podwyższona temperatura ciała.
• Zmiany trądzikowe.

Ile trwa owulacja?

Sam proces owulacji trwa do 48 godzin, a komórka jajowa jest zdolna do zapłodnienia przez około 12 godzin. Jednak plemniki mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety do 72 godzin, dlatego dni płodne obejmują około 5-6 dni – dwa dni przed i jeden-dwa dni po owulacji. Dla kobiet stosujących naturalne metody antykoncepcji ważne jest, aby pamiętać, że stosunek seksualny odbyty kilka dni przed owulacją może skutkować zapłodnieniem.

Znajomość cyklu menstruacyjnego i umiejętność rozpoznawania dni płodnych są kluczowe dla planowania ciąży oraz zdrowia reprodukcyjnego. Obserwowanie śluzu i podstawowej temperatury ciała może pomóc w lepszym zrozumieniu własnego ciała i cyklu menstruacyjnego. Regularne monitorowanie pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych zaburzeń i skuteczne planowanie rodziny.